Oranjefeest ca. 1890, Jac van Looij, 1890 - 1892
Olieverf op doek, 160x110
Oranjefeest is een schilderij van de Nederlandse schrijver-kunstschilder Jacobus van Looy, geschilderd in 1890-1892. Het is een persoonlijke impressie van een Hollands volksfestijn, bij nacht. Het doek bevindt zich in de collectie van het Rijksmuseum.
Oranjefeest toont een vage impressie van een dansende meute gekostumeerde Amsterdamse feestvierders, bij nacht, op straat, compleet met met lampions en vuurwerk. Het is een momentane, van emotie doortrokken indruk, op het walgelijke af, maar zonder morele veroordeling. De kluwen van instinctmatig bewegende lichamen en de kop met de gapende mond in het centrum hebben iets dierlijks. Omtrekken van mensen en dingen schemeren weg. "De drukte zit er goed in", schreef Van Looy zelf. Het schilderij is dan ook minder te zien als een een observatie en registratie van een volksfestijn, alswel de persoonlijke verbeelding van een individuele extatische beleving.
Op 13 april 1887 vierde Amsterdam het zogenaamde Oranjefeest ter ere van de verjaardag van koning Willem III. Nadat hij eerst met enkele vrienden uit de beweging der Tachtigers had vertoefd, dwaalde Van Looy naar eigen schrijven "rusteloos" door de nachtelijke hoofdstad. "De armen vieren in de volksbuurten dat monsterachtige feest, 't Was een troep dronken wijven met oranjebroeken aan, armelui's onderbroeken, of als je wilt hoerenonderbroeken, oranje geverfd in een pot koken
