Zonsondergang aan de Molenkade van Stephan Scheffer

Over "Zonsondergang aan de Molenkade"

van Stephan Scheffer

Over het werk

Strijkmolens Algemeen

De strijkmolens in Oudorp en Rustenburg zijn tussen 1627 en 1630 gebouwd om het overtollige water van de Raaksmaatsboezem op de Schermerboezem te malen. De Raaksmaatsboezem bestond uit een verzameling boezems van o.a. het Geestmerambacht en de Heerhugowaard. Aangezien het peilverschil maar ongeveer 40 cm bedroeg, werden deze boezemmolens ook wel strijkmolens genoemd. Ze streken als het ware het water eraf. Oorspronkelijk waren de molens uitgerust met een scheprad. Later werd dit vervangen door een relatief korte maar brede vijzel. Langs de Molenkade Alkmaar/Oudorp hebben 6 strijkmolens gestaan. In 1688 is de meest oostelijke molen door brand verloren gegaan en is niet herbouwd. De andere vijf werden aangeduid met letters. Vanuit Alkmaar gezien de A, B, C, D en E. Ze staan bekend als “De Zes Wielen”. “Achter Oudorp” nabij de “kippenbrug” bevindt zich nog de zogenaamde Ambachtsmolen uit 1632, die werd gebouwd voor rekening van de polder Geestmerambacht, die hem ook moest onderhouden. Bij Rustenburg bevinden zich nog drie andere strijkmolens (I, K en L). Tot 1941 hebben de strijkmolens dienst gedaan. In dat jaar werd de Raaksmaatsboezem gemeengelegd (dat wil zeggen op hetzelfde niveau gebracht en met elkaar in verbinding gesteld) met de Schermerboezem. Hierdoor verloren alle strijkmolens hun functie en werden buiten bedrijf gesteld. De kaden, sluizen en molenkolken vervielen en werden voorzover nodig gedempt of vergraven. Molen A van de Zes Wielen werd gedemonteerd om in het openluchtmuseum te Arnhem weer opgebouwd te worden. Een Engelse bom maakte een eind aan de aldaar opgeslagen molen. De restanten verdwenen in de kachel. Alle overgebleven strijkmolens (8 stuks) kwamen in het bezit van de provincie en werden als woning verhuurd. Gedraaid werd er nauwelijks. Op 10 maart 2000 zijn, na meer dan een jaar onderhandelen, de strijkmolens overgedragen aan twee stichtingen: de drie bij Rustenburg aan de Schermer Molenstichting, en de molens aan de Hoornse Vaart en de Ambachtsmolen achter Oudorp aan de Molenstichting Alkmaar. Na een drukke periode van restaureren, zijn nu alle strijkmolens draaivaardig, molen C zelfs maalvaardig en worden bewoond door vrijwillige molenaars.