Juridische zaken

In het kort, nee. Allereerst moet je de eigenaar zijn van het bestand, de rechten tot het bestand hebben of een bestand hebben wat commercieel gebruik toestaat. Daarnaast moet je ook het recht tot verkoop hebben van hetgeen er afgebeeld staat. Het werk mag geen inbreuk maken op de rechten van iemand anders. Dit kan een auteursrecht, maar ook een portretrecht zijn. Ook mag het werk geen rechten schenden. Klinkt allemaal ingewikkeld he? No worries, door het lezen van een paar artikelen ben je helemaal op de hoogte van de wetgeving!

Let op! Je bent zelf verantwoordelijk voor het werk dat je aanbiedt op ons platform. Zorg er dus voor dat je de juiste rechten hebt om de afbeeldingen te mogen verkopen.

Het is in ieder geval niet toegestaan werken te uploaden die:

• Inbreuk maken op de auteursrechten, intellectuele eigendomsrechten, portretrecht of andere publicatie- of privacyrechten van derden;
• Pornografische, beledigende of anderszins onwettige of immorele inhoud bevatten.
• Onwettige of gewelddadige handelingen bevatten;
• Wreedheden of geweld tegenover dieren bevatten;
• Aanzetten tot frauduleuze handelingen of aanleiding geven tot misleidende advertenties of oneerlijke concurrentie; of
• Inbreuk maken op de wet, statuten of regelgeving.

Je moet de eigenaar zijn van het bestand, de rechten tot het bestand hebben of een bestand hebben wat commercieel gebruik toestaat. Daarnaast moet je ook het recht tot verkoop hebben van hetgeen er afgebeeld staat. Het werk mag geen inbreuk maken op de rechten van iemand anders. Dit kan een auteursrecht, maar ook een portretrecht zijn. Ook mag het werk geen rechten schenden. Bij het uploaden van je werken bij Werk aan de Muur ga je akkoord met onze algemene voorwaarden. Dit betekent onder andere dat:

1. Werk aan de Muur het recht behoudt voor Werk waarvan vermoed wordt dat Beeldmaker hier niet de auteursrechthebbende van is, noch een juiste licentie voor heeft, althans het Werk anderszins onrechtmatig is, uit de Shop en van de website en servers te verwijderen en verwijderd te houden.
2. Werk mag niet in strijd zijn met auteursrechten of andere rechten van intellectuele eigendom, portretrecht en andere bepalingen van dwingend recht;
3. Beeldmaker dient ofwel auteursrechthebbende van het werk te zijn, ofwel in het bezit te zijn van de juiste licentie om het werk door Werk aan de Muur te doen verkopen.
4. Bekijk alle algemene voorwaarden.

Kortom, het is jouw verantwoordelijkheid als beeldmaker om alleen werken bij ons aan te bieden waarvan je de juiste rechten hebt. Zorg ervoor dat je je hierin verdiept en dat je kunt aantonen dat je de juiste rechten hebt.

Dat weet je door je even goed te verdiepen op dit gebied. Om je op weg te helpen delen we hier algemene informatie, bronnen, en tips.

Let op: Onderstaande opsomming zijn voorbeelden en zijn niet toereikend wat betreft alle wetten & regelgeving.

Auteursrecht

“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.” - Overheid.nl, 2018

Auteursrecht wordt vaak ook wel copyright genoemd. Het recht ontstaat zelf en hoeft dus niet aangevraagd of geregistreerd te worden. Het zonder toestemming van de maker openbaar maken en verveelvoudigen van een auteursrechtelijk beschermd werk is in principe dus niet toegestaan. Maar er zijn uitzonderingen (let op: we hebben er een aantal uitgekozen die het meest relevant zijn, lees alle uitzonderingen hier).

• Ideeën: Auteurrecht rust niet op een idee. Het moet gaan om een praktische uitwerking.
• Stijlen: Een bepaalde stijl is niet beschermd. Je mag dus wel de stijl van een andere kunstenaar of ontwerpen overnemen, maar niet specifiek het werk namaken.
• Licentie: De maker kan een licentie verlenen, of een gedeelte hiervan. Wanneer je dus een licentie hebt voor het verveelvoudigen van het werk, heb je de rechten. De maker mag zelf bepalen of hij toestemming verleent en of hij hier wel of geen vergoeding voor wilt.
• Uitputting: Is een verveelvoudiging van een werk (bijvoorbeeld een reproductie) eenmaal na toestemming van de maker op de markt gekomen, dan is een latere verkoop van deze verveelvoudiging meestal toegestaan.
• Overlijden: Het auteursrecht gaat over bij erfopvolging en is vatbaar voor gehele of gedeeltelijke overdracht. Na 70 jaar na overlijden wordt het werk rechtenvrij.

Panoramavrijheid (openbare ruimte)

In artikel 18 van de auteurswet wordt verder ingegaan op auteursrecht met betrekking tot de openbare ruimte. De wet zegt het volgende:

“Als inbreuk op het auteursrecht op een werk [..], dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt. [..].” Waar het betreft het overnemen in een compilatiewerk, mag van dezelfde maker niet meer worden overgenomen dan enkele van zijn werken.” - Overheid.nl, 2018

Wat betekent dit nu eigenlijk? Op basis hiervan is het handig om de volgende vragen te stellen:

• Is jouw werk gefotografeerd op een openbare plaats?
• Is het een plaats die ‘men in het normale verkeer betreedt?’
• Wordt de afbeelding/foto weergegeven zoals het zich daar bevindt?

Dat laatste betekent dat er context te zien moet zijn. Het werk mag worden afgebeeld in de context van de omgeving, dus zoals het deel uitmaakt van het stads- of straatbeeld. Maar het werk mag niet zonder toestemming onafhankelijk van dat stads- of straatbeeld worden geëxploiteerd.

De context (de fysieke omgeving) mag niet zo ondergeschikt zijn dat sprake zou zijn van een zelfstandige, uit zijn context gelichte exploitatie; het werk moet een herkenbaar bestanddeel van het straatbeeld zijn. Daarbij komt ook nog dat aan de afbeelding van werken van beeldende kunst strengere eisen kunnen worden gesteld dan aan de afbeelding van gebouwen. Beeldende kunst leent zich immers beter voor zulke afzonderlijke exploitatie leent. Conclusie, het mag dus geen vrijgemaakte afbeelding van het werk zijn, maar een afbeelding inclusief omgeving. Daarom zijn close-ups en slechts gedeeltes van het werk niet toegestaan. Het is dan namelijk niet meer het gehele werk of niet meer het werk zoals het zich aldaar bevindt.

Het is dus niet 100% duidelijk wat precies wel en niet onder deze wet valt. Dus zorg ervoor dat je deze pagina’s even goed doorneemt. Twijfel je? Zet je werk dan niet online om risico’s te vermijden.

Voorbeelden auteursrechtelijke werken

Portretrecht

Dit recht is onderdeel van het auteursrecht. Wie op een foto afgebeeld staat, kan zich soms beroepen op het zogenaamde ‘portretrecht’. Een portret is een afbeelding waarop een persoon herkenbaar in beeld is gebracht. Dat kan een foto zijn, maar een illustratie of grafische weergave kan ook. Het belangrijkste is herkenning.

Wanneer je deze foto niet in opdracht maakt (en wanneer wel in opdracht, maak dan ook goede afspraken), maar je wilt een foto waar iemand zichzelf op kan herkennen, gebruiken voor commerciële doeleinden, zoals Werk aan de Muur, dan heb je te maken met portretrecht. Voor juristen is dat dus ook een foto van een gebouw waar een voorbijganger toevallig langsloopt. Je kunt bijvoorbeeld gebruikmaken van een quitclaim, oftewel een formulier waarbij de geportretteerde toestemming geeft voor publicatie. Maar dit is echter niet in alle gevallen voldoende. Dus zorg ook hierbij dat je je goed inleest.

Voorbeelden portret rechterlijke werken

Merkenrecht

De betekenis van een merk is volgens artikel 2.1 van het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom (BVIE) als volgt:

“Als individuele merken worden beschouwd de benamingen, tekeningen, afdrukken, stempels, letters, cijfers, vormen van waren of van verpakking en alle andere voor grafische voorstelling vatbare tekens, die dienen om de waren of diensten van een onderneming te onderscheiden.”

In tegenstelling tot auteursrecht moeten ondernemers hun merk registreren als zij het willen beschermen.

Voorbeelden merkenrechtelijke werken

Deze lijst is een fijne richtlijn:

• Je hebt toestemming hebt van de maker wiens werk te herkennen is.
• Je gebruikt beelden waar je een licentie van hebt.
• Je gebruikt beelden waarvan de maker >70 jaar dood is of uit het publieke domein.
• Je gebruikt werk in context met permanente plek, waardoor panoramavrijheid geldt.
• Je gebruikt logo's of merken in onschuldige context en waarvan het is toegestaan.

Charlotte's Law heeft ook een fijne infographic gemaakt.

Bekijk deze hier.

• Soorten intellectueel eigendomsrecht
• Auteursrecht
• Merkenrecht
• Charlotte's Law: Mag ik zomaar alles fotograferen
• Charlotte's Law: Auteursrecht: Werken in openbare plaatsen
• Een lijst van (momenteel) bekende onderwerpen die inbreuk maken op het intellectuele eigendom van anderen
• Een lijst van onderwerpen die onder intellectueel eigendom, privacy, en/of privé terrein rechten vallen

Jij behoudt alle rechten op jouw werk. Je geeft ons een recht tot verkoop voor zolang het werk in jouw shop staat. Verwijder je het werk, dan vervalt ook het recht tot verkoop.

Dit betekent ook dat we jouw werken niet langer gebruiken voor promotie, want daar zouden we onszelf alleen maar de vingers mee snijden, omdat we klanten dan mogelijk moeten teleurstellen. Echter, dit geldt voor nieuwe uitingen. Wij gebruiken geen werken voor uitingen die niet beschikbaar zijn. Wel is het zo dat als we besluiten je werk uit te lichten in ons magazine voor bijvoorbeeld de beurs en je besluit later je shop te sluiten, dan kunnen we het magazine niet meer ongedaan maken.

Check hier de algemene voorwaarden, de privacy statement en de disclaimer voor meer informatie.

Hiermee bedoelen we een logo, handtekening en/of watermerk. Bij ons is het niet toegestaan om dit te verwerken in de foto zelf. Wij maken bewust geen gebruik van watermerk in onze foto's omdat dit zeer ongunstig is voor de conversie. Vanuit onze website is het niet mogelijk om afbeeldingen te kopiëren in de grootte die acceptabel is voor drukwerk en kunnen dus niet uitvergroot worden. De originelen zijn nooit voor het publiek beschikbaar.

In de bestandsinfo kun je uiteraard je gegevens kwijt. Daarnaast kan je natuurlijk ook bij het uploaden van je werk, leuke en relevante info over het werk meegeven. En kan je in je eigen profiel meer over jezelf vertellen. Daarnaast zijn we aan het testen om na aankoop per mail nog leuke info over de beeldmaker naar de klant te versturen. Hier krijgen we erg goede reacties op. Dus we zijn aan het uitzoeken hoe we dit voor alle beeldmakers makkelijk kunnen uitrollen.

“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.” - Overheid.nl, 2018

Auteursrecht wordt vaak ook wel copyright genoemd. Het recht ontstaat zelf en hoeft dus niet aangevraagd of geregistreerd te worden. Het zonder toestemming van de maker openbaar maken en verveelvoudigen van een auteursrechtelijk beschermd werk is in principe dus niet toegestaan. Maar er zijn uitzonderingen (let op: we hebben er een aantal uitgekozen die het meest relevant zijn, lees alle uitzonderingen hier.

1. Ideeën: Auteursrecht rust niet op een idee. Het moet gaan om een praktische uitwerking.
2. Stijlen: Een bepaalde stijl is niet beschermd. Je mag dus wel de stijl van een andere kunstenaar of ontwerpen overnemen, maar niet specifiek het werk namaken.
3. Licentie: De maker kan een licentie verlenen, of een gedeelte hiervan. Wanneer je dus een licentie hebt voor het verveelvoudigen van het werk, heb je de rechten. De maker mag zelf bepalen of hij toestemming verleent en of hij hier wel of geen vergoeding voor wilt. Lees meer hierover in hoofdstuk 6.
4. Uitputting: Is een verveelvoudiging van een werk (bijvoorbeeld een reproductie) eenmaal na toestemming van de maker op de markt gekomen, dan is een latere verkoop van deze verveelvoudiging meestal toegestaan.
5. Overlijden: Het auteursrecht gaat over bij erfopvolging en is vatbaar voor gehele of gedeeltelijke overdracht. Na 70 jaar na overlijden wordt het werk rechtenvrij. Soms weet je niet wanneer de maker overleden is, maar je kunt er grofweg rekening mee houden dat alle werken die nog geen 100 jaar oud zijn, auteursrechtelijk beschermd zijn.

Een bestaand werk mag wel ter inspiratie dienen, wanneer je ver genoeg van het origineel vandaan blijft. Neem het als voorbeeld en maak vooral je eigen werk. Niet alleen door er een eigen stijl aan toe te voegen en het een kleine twist te geven, maar zorg dat het origineel niet meer te herkennen is.

Waar ligt de grens? Sommige hanteren het aantal verschillen, maar het gaat niet om het aantal verschillen, het gaat om het soort verschil. De vraag is of er auteursrechtelijke trekken zijn overgenomen. Wat karakteriseert het ene werk, dat wat je in het andere werk terugziet? Neem gerust een idee of stijl over, maar neem liever niet een bestaand werk als basis. Neem niet over waaraan het oorspronkelijke werk nog te herkennen is en zorg voor veel eigen creativiteit.

Nee hoor dat hoeft niet. Bij het uploaden van beelden geef je aan dat je de juiste rechten hebt van de werken en dus verantwoordelijk bent voor deze werken. Het is natuurlijk wel altijd goed om de bewijslast zelf op te slaan. Mocht er onterecht een claim komen, dan kan je altijd aantonen dat je netjes de juiste rechten in handen hebt.

Dat hangt ervan af. Het is goed om in ieder geval rekening te houden met het volgende:

• Graffiti is vaak tijdelijk en valt daarmee niet onder panoramavrijheid. Tijdelijke graffiti in context is daarmee niet toegestaan. Tenzij je natuurlijk toestemming hebt van de maker van de graffiti.
• Streetart in opdracht met een permanent doel valt, dus in context gemaakte foto, wel onder de panormavrijheid.
• Graffiti kan incidenteel verwerkt staan op de foto. Dit betekent dat het "per ongeluk" op de foto staat, en dus van ondergeschikt belang is in de foto. Niet het hoofdonderwerp.

Meer hierover lees je hier op de blog van Charlotte's law.

Je mag quotes gebruiken, want dit zijn gewoon losse woorden aan elkaar. Tenzij je het combineert met een ander element, zoals een portret of een merk. Dan gelden natuurlijk de regels van het auteursrecht, portretrecht en merkenrecht.

Jouw creatie is jouw intellectuele eigendom. Deze wordt beschermd door het intellectuele-eigendomsrecht. Hieronder valt het auteursrecht, octrooirecht of tekeningen- en modellenrecht, maar ook bijvoorbeeld het merkenrecht, handelsnaamrecht en het recht van de uitvoerend kunstenaar." Lees meer hierover.

In het boek van Charlotte's Law (#contentrecht, 2019) wordt het volgende beschreven over portretrecht:

Dit recht is onderdeel van het auteursrecht. Wie op een foto afgebeeld staat, kan zich soms beroepen op het zogenaamde ‘portretrecht’. Een portret is een afbeelding waarop een persoon herkenbaar in beeld is gebracht. Dat kan een foto zijn, maar een illustratie of grafische weergave kan ook. Het belangrijkste is herkenning.

Houd rekening met in ieder geval de volgende factoren:

• Het portret dat je gebruikt, is dat door iemand anders vastgelegd? Dan heb je ook te maken met auteursrecht van die foto.
• Heb je zelf een portret gefotografeerd? Dan is het belangrijk of je nagaat of je dit in opdracht hebt gedaan of niet. Er hangen namelijk verschillende regels aan vast.
• Staat er iemand afgebeeld op de foto die bekend is, en dus een zakelijk of commercieel belang heeft?

Lees meer hierover op de website van Charlotte's Law.

Dat weten wij niet. Dat hangt af van wat voor afspraken je hebt gemaakt. Bekende personen zullen altijd een commercieel belang hebben. Om die reden hebben ze recht op een redelijk gedeelte van de vergoeding van de winst. Maak dus altijd goede afspraken hierover.

Het is ook mogelijk om van bepaalde bekende personen een licentie aan te schaffen, dat zorgt voor de mogelijkheid het portret in een nieuw werk te verwerken. Zorg voor een licentie met commerciële toestemming.

In artikel 18 van de auteurswet wordt verder ingegaan op auteursrecht met betrekking tot de openbare ruimte. De wet zegt het volgende:

“Als inbreuk op het auteursrecht op een werk [..], dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt. [..].” Waar het betreft het overnemen in een compilatiewerk, mag van dezelfde maker niet meer worden overgenomen dan enkele van zijn werken.” - Overheid.nl, 2018

Wat betekent dit nu eigenlijk? Op basis hiervan is het handig om de volgende vragen te stellen:

• Is jouw werk gefotografeerd op een openbare plaats?
• Is het een plaats die ‘men in het normale verkeer betreedt?’
• Wordt de afbeelding/foto weergegeven zoals het zich daar bevindt?

Dat laatste betekent dat er context te zien moet zijn. Het werk mag worden afgebeeld in de context van de omgeving, dus zoals het deel uitmaakt van het stads- of straatbeeld. Maar het werk mag niet zonder toestemming onafhankelijk van dat stads- of straatbeeld worden geëxploiteerd.

De context (de fysieke omgeving) mag niet zo ondergeschikt zijn dat sprake zou zijn van een zelfstandige, uit zijn context gelichte exploitatie; het werk moet een herkenbaar bestanddeel van het straatbeeld zijn. Daarbij komt ook nog dat aan de afbeelding van werken van beeldende kunst strengere eisen kunnen worden gesteld dan aan de afbeelding van gebouwen. Beeldende kunst leent zich immers beter voor zulke afzonderlijke exploitatie leent. Conclusie, het mag dus geen vrijgemaakte afbeelding van het werk zijn, maar een afbeelding inclusief omgeving. Daarom zijn close-ups en slechts gedeeltes van het werk niet toegestaan. Het is dan namelijk niet meer het gehele werk of niet meer het werk zoals het zich aldaar bevindt.

Het is dus niet 100% duidelijk wat precies wel en niet onder deze wet valt. Dus zorg ervoor dat je deze pagina’s even goed doorneemt. Twijfel je? Zet je werk dan niet online om risico’s te vermijden.

Bij incidentele verwerking gaat het om de vraag hoeveel een werk voorkomt in een ander werk. Dat gaat zowel om de kwaliteit, dus hoe nadrukkelijk is het aanwezig, als de kwantiteit, hoeveel is het aanwezig. Waar het om draait is dat het werk dat incidenteel verwerkt wordt, van ondergeschikte betekenis is. De incidentele verwerking zou je misschien ook wel de ‘perongelukke verwerking’ kunnen noemen, of zoiets. Waar het om gaat, is dat er misschien wel werk van een ander te zien is in jouw werk, maar dat het van ondergeschikt belang is.

Bij fotografie is dit bijvoorbeeld tijdelijke kunst op de achtergrond, graffiti op een voorbijrijdende tram of een (deel van) een spandoek. Omdat bij incidentele verwerking de verveelvoudiging van ondergeschikt belang is, is het geen inbreuk op auteursrecht.

Lees meer hierover hier

In principe wel. Tenzij een vlag speciaal is geselecteerd. Check het dus even voordat je het commercieel aanbiedt.

De betekenis van een merk is volgens artikel 2.1 van het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom (BVIE) als volgt:

"Een merk dient ter identificatie van de waren of diensten van een onderneming. Beschermbaar zijn tekens die geschikt zijn om goederen of diensten van een onderneming te onderscheiden van die van andere ondernemingen. Dit kunnen bijvoorbeeld woorden, letters, cijfers, illustraties zijn, maar ook kleuren en geluidstekens."

In tegenstelling tot het auteursrecht moeten ondernemers hun merk registreren als ze het willen beschermen.

Nee in principe niet. Tenzij je natuurlijk een licentie hebt met commerciële toestemming of afspraken hebt gemaakt met de desbetreffende clubs.

In principe wel, tenzij je vals geld gebruikt.

Je mag die niet zomaar gebruiken in je werk. Zorg dus voor een licentie met commerciële toestemming of vraag om toestemming. Je mag je wel laten inspireren door films, maar dan mag de film of mogen de elementen uit de film niet te herkennen zijn of 1 op 1 overgenomen zijn.

Dat ligt eraan. Ook al heb je een licentie, check altijd of je het werk ook commercieel mag aanbieden. Let ook op stocksites, zoals Unsplash en Pexels. Zodra werken hierop terecht komen, betekent het automatisch niet dat de auteursrechthebbende dat werk heeft geüpload. Het kan ook ook door iemand zijn geplaatst die het werk heeft overgenomen, zonder bijvoorbeeld toestemming. Doe dus altijd eerst even onderzoek.

De Creative Commons-licenties zijn diverse licenties waarmee de creatieveling of rechthebbende van een werk dat onder het auteursrecht valt, dit werk beschikbaar kan stellen. Wanneer iemand een Creative Commons-licentie toevoegt aan zijn of haar werk, behoudt diegene alle rechten.

Echter, er zijn uitzonderingen waarbij iemand afstand kan doen van het auteursrecht en het daarmee beschikbaar stelt voor iedereen. Dit zijn beelden met een CC0 markering. Daarnaast zijn er ook beelden in het publieke domein.

Het publieke domein is een term die wordt gebruik om aan te geven dat werken niet langer onder de bescherming van het auteursrecht en soortgelijke rechten vallen. In die situatie is er geen rechthebbende en hoef je dus ook geen toestemming verkrijgen om de werken te gebruiken. De meeste werken in Europa ‘vallen’ in het publieke domein op 1 januari van het 71e jaar na de dood van de maker, aangezien het auteursrecht in de regel verloopt 70 jaar na de dood van de maker.

Afhankelijk welke licentie er aan het werk hangt, dit is erg belangrijk om na te gaan, zijn er mogelijkheden om dit soort werken bij Werk aan de Muur commercieel aan te bieden.

Daarnaast is het nog steeds van belang om te kijken naar hetgeen dat is afgebeeld/de inhoud. Dit kan namelijk nog steeds andere rechten overschrijden omdat de aanbieder van een beeld niet altijd de oorspronkelijke eigenaar van het beeld is.

Let op: Beschouw deze informatie als een wegwijzer. Ga zelf na of je werk en de inhoud ervan inderdaad rechtenvrij is. Wanneer je dit zeker weet, biedt de werken dan aan op het platform. Lees hier meer over de licenties: https://creativecommons.nl/uit...